Kąpiel w basenie to dla wielu z nas synonim relaksu, sportu i letniej rozrywki. Jednak za tą przyjemnością może kryć się nieprzyjemna niespodzianka – grzybica stóp. Mimo że baseny są regularnie dezynfekowane, ciepłe i wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi grzybów, które mogą powodować infekcje skórne. Warto więc wiedzieć, jak rozpoznać objawy grzybicy i jak się przed nią chronić.

Grzybica stóp – cichy wróg pływaków

Grzybica stóp, znana również jako tinea pedis, to zakażenie skóry wywołane przez grzyby chorobotwórcze, najczęściej dermatofity. Szacuje się, że cierpi na nią nawet co piąty Polak. Szczególnie narażone są osoby często korzystające z basenów, saun czy siłowni. Grzyby najlepiej rozwijają się w ciepłym, wilgotnym środowisku, takim jak publiczne prysznice czy podłogi w szatniach.

Objawy grzybicy stóp

Pierwsze objawy grzybicy stóp mogą być łatwo przeoczone. Należy jednak zwrócić uwagę na:

• Swędzenie i pieczenie – szczególnie między palcami stóp.
• Zaczerwienienie i łuszczenie się skóry – skóra staje się sucha, może pękać, co prowadzi do bolesnych ran.
• Pęcherze i zmiany skórne – pojawiają się zaczerwienienia, które mogą być bolesne, czasem tworzą się małe pęcherze wypełnione płynem.

Jeśli zauważysz u siebie takie objawy, warto skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

Najczęstsze gatunki grzybów odpowiedzialne za infekcje

W środowisku basenowym najczęściej spotyka się trzy gatunki dermatofitów:

• Trichophyton rubrum – najczęściej izolowany dermatofit wywołujący grzybicę stóp. Zmiany skórne zwykle mają postać łuszczących się, rumieniowych plam, które mogą być swędzące. Może również występować rogowacenie i pęknięcia skóry, zwłaszcza na piętach i brzegach stóp.
• Trichophyton interdigitale – częsty patogen wykrywany w przypadkach grzybicy międzypalcowej. Typowe symptomy obejmują macerację, pękanie i złuszczanie się skóry między palcami stóp. Często występuje świąd i nieprzyjemny zapach.
• Epidermophyton floccosum – rzadziej spotykany patogen, ale również odpowiedzialny za przypadki grzybicy stóp. Najczęściej atakuje przestrzenie międzypalcowe, podbicie stopy oraz boczne jej powierzchnie. Infekcje wywołane przez ten dermatofit mogą prowadzić do pojawienia się dużych, łuszczących się plam na podeszwach stóp. Zmiany te mogą rozprzestrzeniać się na boczne części stóp i palce.

Jak się uchronić przed infekcją?

Aby uniknąć zakażenia grzybicą na basenie, należy stosować odpowiednie środki ostrożności:

• Noszenie klapek – zawsze korzystaj z klapek na terenie basenu, w szatniach i pod prysznicem. Pomaga to uniknąć bezpośredniego kontaktu z zanieczyszczonymi powierzchniami.
• Dokładne osuszanie stóp – po kąpieli dokładnie wysusz stopy, a szczególnie przestrzenie między palcami. Wilgoć sprzyja rozwojowi grzybów, co zwiększa ryzyko infekcji.
• Unikanie dzielenia się ręcznikami – unikaj pożyczania ręczników od innych osób. Zadbaj również o regularne pranie i suszenie własnych.
• Regularna higiena stóp – myj stopy przed i po korzystaniu z basenu, używając łagodnych środków myjących. Po umyciu dokładnie je osusz.
• Stosowanie preparatów przeciwgrzybiczych – profilaktycznie można na koniec zastosować preparat dezynfekujący.
• Obserwacja stóp – jeśli często uczęszczasz na basen, regularnie sprawdzaj stan swoich stóp. W przypadku zauważenia niepokojących zmian skórnych, skonsultuj się z lekarzem.

Grzybica stóp u dzieci

Dzieci są szczególnie narażone na grzybicę stóp, zwłaszcza jeśli korzystają z basenów podczas zajęć szkolnych czy rekreacyjnych. Wystarczy, że dziecko założy nie swoje klapki lub przejdzie się boso po podłodze, po której chodziła osoba zakażona. Dlatego ważne jest, aby:

• Dziecko zawsze miało ze sobą klapki – musi mieć je prawie cały pobyt na basenie: podczas wchodzenia do wody jak i z jej wyjścia. Wchodzi w nich również pod prysznic.
• Stopy dziecka były dokładnie myte i osuszane – przed wejściem na basen i zaraz po wyjściu z niego.
• Regularnie sprawdzać stopy dziecka – chociaż raz w tygodniu obejrzyj stopy dziecka, czy czasami nie jest ukryta grzybica stóp.

Jeśli zauważysz objawy grzybicy u dziecka, należy niezwłocznie udać się do lekarza i poddać dziecko leczeniu.

Diagnostyka grzybicy stóp – nowoczesne podejście z wykorzystaniem badań genetycznych

Tradycyjne metody diagnostyczne, takie jak badanie mikroskopowe czy hodowla grzybów, mają swoje ograniczenia. Na szczęście rozwój technologii molekularnych, w tym testów PCR, przynosi rewolucję w diagnostyce grzybiczych infekcji skóry i paznokci.

Tradycyjne metody diagnostyczne – ograniczenia

Klasyczne podejścia do diagnozowania grzybicy obejmują:

• Badanie mikroskopowe: pozwala na wykrycie obecności struktur grzybiczych w próbce, ale nie umożliwia dokładnej identyfikacji gatunku patogenu.
• Hodowla na pożywkach mikrobiologicznych: wymaga czasu (4–6 tygodni) i może być zawodna, zwłaszcza jeśli pacjent stosował wcześniej leki przeciwgrzybicze, co może zahamować wzrost grzybów w hodowli.

Te metody są czasochłonne i mogą prowadzić do opóźnień w rozpoczęciu odpowiedniego leczenia.

Nowoczesne podejście – badania genetyczne

Badania molekularne, takie jak testy PCR, umożliwiają wykrycie materiału genetycznego grzybów w próbce pacjenta. Jednym z zaawansowanych testów jest EUROArray Dermatomykozy, który oferuje:

• Szybkość: wyniki dostępne są w ciągu kilku dni, co pozwala na szybkie rozpoczęcie leczenia.
• Precyzję: test identyfikuje aż 56 patogenów, w tym 23 dermatofity, 3 pleśnie i 3 drożdżaki.
• Wysoką czułość i specyficzność: umożliwia wykrycie nawet niewielkich ilości patogenów, zmniejszając ryzyko wyników fałszywie negatywnych.
• Identyfikację źródła infekcji: pozwala określić, czy patogen pochodzi od człowieka, zwierzęcia czy z gleby, co jest istotne dla zapobiegania ponownym zakażeniom.

Zalety badań genetycznych w diagnostyce grzybicy stóp

Szybka diagnoza: skrócenie czasu oczekiwania na wyniki z kilku tygodni do kilku dni.
Dokładna identyfikacja patogenu: umożliwia dobór celowanej terapii, zwiększając skuteczność leczenia.
Wykrywanie infekcji mieszanych: testy PCR mogą zidentyfikować obecność kilku różnych grzybów jednocześnie.
Monitorowanie leczenia: możliwość oceny skuteczności terapii poprzez ponowne badanie po jej zakończeniu.

Podsumowanie

Grzybica stóp to powszechny problem, który może dotknąć każdego, kto korzysta z publicznych basenów. Kluczem do uniknięcia infekcji jest przestrzeganie zasad higieny, noszenie odpowiedniego obuwia ochronnego oraz regularne obserwowanie stanu swoich stóp. Pamiętaj, że w przypadku zauważenia niepokojących objawów, warto skonsultować się z lekarzem, aby szybko rozpocząć odpowiednie leczenie.

Zbadaj grzybicę

Opracowano na podstawie:

Dermatomykozy. Nie daj grzybicy stóp popsuć Ci wakacji