Stres towarzyszy każdemu z nas. Spotykamy się z nim zarówno w pracy, jak i w życiu prywatnym. Żyjemy pod presją czasu i otoczenia. Kończymy szkołę, idziemy na rozmowę kwalifikacyjną, podejmujemy nową pracę, dostajemy awans, jesteśmy odpowiedzialni za współpracowników, pracujemy po godzinach, mamy problemy z szefem, bywamy zwalniani. Zawieramy nowe znajomości i związki, rodzą nam się dzieci, przeprowadzamy się, mamy problemy finansowe, martwią nas i smucą kłótnie z bliskimi, rozwody, choroby lub śmierć w rodzinie. To wszystko generuje mniejszy lub większy stres.

Niektórzy ze względu na predyspozycje osobowościowe mają szczególną tendencję do rozpamiętywania i zamartwiania się, nawet na zapas. Nie zmienia to jednak faktu, że liczba czynników i sytuacji stresogennych wokół nas jest nieograniczona i nie sposób ich całkowicie wyeliminować. Pozostaje nam dobrze poznać swój organizm i jego reakcje, by wypracować zdrowy styl życia, niwelujący w jak największym stopniu skutki codziennego stresu.

STRES OD KUCHNI

Stres jest reakcją fizjologiczną organizmu na bodźce stresogenne. Bardzo ważną rolę odgrywają tutaj dwa układy: nerwowy i hormonalny. Pod wpływem stresora (czynnika wywołującego stres) uaktywnione zostaje podwzgórze, a następnie przysadka mózgowa.

Rdzeń nadnerczy rozpoczyna produkcję adrenaliny i noradrenaliny, które pobudzają organizm do szybszego reagowania oraz zwiększają sprawność narządów. Organizm przełącza się na tryb alarmowy: UCIEKAJ lub WALCZ. Wiąże się to z przyśpieszeniem akcji serca i wzrostem ciśnienia krwi, szybszym oddechem oraz rozszerzeniem oskrzeli i źrenic. Rozszerzają się również naczynia krwionośne mięśni, poprawiając ich sprawność. Działanie adrenaliny jest jednak krótkotrwałe.

Po etapie motywacji, jeśli stres nadal się utrzymuje, kora nadnerczy wydziela kortyzol, który mobilizuje nasz metabolizm. Zapasy glikogenu są przekształcane w glukozę, w związku z czym wzrasta jej stężenie we krwi. Dzięki temu organizm otrzymuje dodatkową energię, ale jednocześnie osłabiony zostaje układ immunologiczny.

STRES STRESOWI NIERÓWNY

Krótka ekspozycja na stres działa mobilizująco. Pozwala nam stanąć na podium podczas zawodów, zdać egzamin czy zrealizować wszystkie projekty w pracy, nawet gdy grafik jest napięty. Jeśli jednak stres nie mija i zarazem pojawiają się coraz to nowe czynniki stresogenne, znajdujemy się w stanie stresu przewlekłego. Taki przewlekły stres i utrzymujący się długo podwyższony poziom kortyzolu działają na organizm negatywnie.

Osoby stale narażone na stres obarczone są zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób serca, miażdżycy, cukrzycy, zaburzeń odporności, depresji czy nawet problemów z płodnością. 

DLACZEGO W TYCH SAMYCH SYTUACJACH JEDNI STRESUJĄ SIĘ BARDZIEJ, A INNI MNIEJ

Każdy z nas ma indywidualną tolerancję na stres, regulowaną na poziomie genetycznym. Różne warianty (tzw. polimorfizmy) genów COMT, OXTR, SLC6A4, FKBP5, BDNF wywierają wpływ odpowiednio na: osobowość, relacje międzyludzkie, emocjonalność, reakcję na stres oraz pamięć.

Czasem predyspozycja genetyczna w połączeniu z niesprzyjającymi czynnikami środowiskowymi wpływa na to, że gorzej radzimy sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi i popadamy w kłopoty, szukając pocieszenia lub zapomnienia np. w używkach (alkohol, narkotyki itp.). Coraz częściej diagnozowana jest też depresja.

Wydaje się, że idealnie byłoby znać swój potencjał stresowy, by odpowiednio pokierować swoim życiem. Nauka stara się sprostać tym oczekiwaniom.

Badanie Stres wskaże:

• → jakim typem osobowości jesteś pod względem podatności na uporczywy stres i zdolności zwalczania go
• → jakie profesje będą dla Ciebie najmniej stresujące
• → jakie indywidualne zalecenia żywieniowe i suplementy będą korzystnie oddziaływały na Twoje neuroprzekaźniki; dzięki odpowiedniej diecie, obniżającej stres, zminimalizujesz niekorzystny wpływ genów lub wzmocnisz terapię depresji.

Samo oznaczenie poziomu hormonów biorących udział w odpowiedzi organizmu na stresory daje niepełny obraz. Świetnym uzupełnieniem jest badanie genetycznego profilu stresowego. Pamiętaj, że skuteczne zwalczanie stresu to bardzo ważny element zdrowego stylu życia!

Sprawdź, jak stres wpływa na Ciebie

Literatura:

1. Waszkowska M., Potocka A., Wojtaszczyk P., Miejsce pracy na miarę oczekiwań. Warszawa 2010: 9–33.
2. Kogan A. et al., Thin-slicing study of the oxytocin receptor (OXTR) gene and the evaluation and expression of the prosocial disposition. PNAS 2011; 108 (48): 19189–
3. Kotyuk E. et al., A Genetic Variant (COMT) Coding Dopaminergic Activity Predicts Personality Traits in Healthy Elderly. Pers Individ Dif 2015; 82: 61–66.
4. Cunha C., Brambilla R., Thomas K.L., A simple role for BDNF in learning and memory?. Front Mol Neurosci 2010; 3: 1–
5. O’Leary J.C. et al., The role of FKBP5 in mood disorders: Action of FKBP5 on steroid hormone receptors leads to questions about its evolutionary importance. CNS Neurol Disord Drug Targets 2014; 12 (8): 1157–1162.
6. Goldman N. et al., The Serotonin Transporter Polymorphism (5-HTTLPR): Allelic Variation and Links with Depressive Symptoms. Depress Anxiety 2010; 27 (3): 260–269.