Dobrze znana nam wszystkim grzybica potrafi niejednemu uprzykrzyć życie. Skóra staje się zaczerwieniona, swędzi, piecze i łuszczy się, a zmiany te coraz bardziej się zaogniają. Jest to problem na tyle dokuczliwy, że chcemy jak najszybciej się go pozbyć. I słusznie! Jednak zanim podejmiemy leczenie, należy przeprowadzić dokładną diagnostykę, która często jest procesem żmudnym i długotrwałym. Na szczęście z pomocą przychodzą szybkie i czułe testy genetyczne!
PATOGENY ODPOWIEDZIALNE ZA INFEKCJE GRZYBICZE
Dermatomykozy, czyli infekcje grzybicze skóry, to grupa chorób zakaźnych wywoływanych przez grzyby chorobotwórcze, które dzieli się na:
• Dermatofity (Trichophyton spp.) – są to szeroko rozpowszechnione grzyby chorobotwórcze, będące najczęstszą przyczyną zakażeń grzybiczych. Grzyby te chętnie atakują struktury bogate w keratynę, tj. skeratynizowaną warstwę naskórka oraz jego wytwory: włosy i paznokcie. Właściwości enzymatyczne dermatofitów pozwalają na rozkład tego białka i pozyskanie energii niezbędnej do ich wzrostu, co przyczynia się do szerzenia infekcji. Odpowiedzialne są za wystąpienie grzybicy powierzchownej skóry, włosów oraz paznokci. Ze względu na źródło zakażenia wyróżnia się dermatofity:
- • antropofilne – zakażenie przenoszone jest z człowieka na człowieka
- • zoofilne – zakażenie odzwierzęce
- • geofilne – zakażenie następuje przez kontakt z glebą.
• Grzyby drożdżopodobne (drożdżaki) – przedstawicielami tej grupy są grzyby z rodzaju Candida. Są one składnikiem fizjologicznej flory człowieka, zapewniającej naturalną obronę przed patogenami. Występują na skórze, błonach śluzowych, w przewodzie pokarmowym, jamie ustnej, gardle, jelicie oraz pochwie.
W przypadku obniżonej odporności organizmu może dojść do nadmiernego namnażania się drożdżaków (głównie z gatunku Candida albicans) i wystąpienia infekcji grzybiczej. Wśród pozostałych czynników sprzyjających zakażeniu wymienia się zaburzenia hormonalne, cukrzycę, a także długotrwałe zażywanie antybiotyków, doustnej antykoncepcji, sterydów oraz leków immunosupresyjnych.
Drożdżaki wywołują infekcje zwane drożdżycami (kandydozami). Przyczyniają się do powstania grzybicy powierzchownej i głębokiej. Powodują m.in. kandydozę jamy ustnej i narządów płciowych, łupież pstry, kandydozę układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, moczowego, kandydozę pieluszkową u niemowląt.
Szczególnie niepokojąca jest obecność drożdżaków we krwi, czyli kandydemia. Wówczas może rozwinąć się sepsa, która jest stanem zagrożenia życia.
• Grzyby pleśniowe – obecne są w wodzie, glebie i powietrzu. Występują także na owłosionej głowie i w przestrzeniach międzypalcowych stóp. Do infekcji dochodzi jedynie u osób z osłabionym układem odpornościowym. Grzyby te wywołują grzybice głębokie. Przykładem pleśni jest Aspergillus spp., odpowiedzialny za zakażenia układu oddechowego.
CIEPŁO, WILGOĆ I CIEMNOŚĆ – CZYLI TO, CO LUBI GRZYBICA
Gdzie czyha niebezpieczeństwo zarażenia się grzybicą
Grzybica najlepiej rozwija się w miejscach wilgotnych, ciepłych i ciemnych. Największe ryzyko zarażenia się nią występuje wszędzie tam, gdzie przebywają duże skupiska ludzi. Są to m.in. hotele, baseny, sauny, sale gimnastyczne, kluby fitness, siłownie oraz akademiki. Wskutek korzystania np. z natrysków czy hotelowych dywaników bez używania klapek jesteśmy narażeni na kontakt z zarodnikami grzybów. Należy zachować także środki ostrożności, jeśli grzybica występuje u któregoś z domowników. Korzystanie w tym przypadku ze wspólnych przyborów higienicznych – grzebieni czy ręczników, stanowi prostą drogę do rozprzestrzenienia się grzybicy. Sprzyja jej także noszenie używanych, niezdezynfekowanych butów, łyżew czy sztucznej, nieoddychającej odzieży.
Czy grzybica atakuje każdego
Choć potencjalnie grzybica może zaatakować każdego, to rzadko występuje u ludzi zdrowych, gdyż ich sprawnie działający układ odpornościowy jest w stanie poradzić sobie z takimi mikroorganizmami, jakimi są grzyby.
Grzybica dotyka przede wszystkim ludzi młodych (20–30 lat) lub starszych (50–60 lat). Częściej występuje u mężczyzn. Narażone są na nią zarówno osoby zaniedbujące higienę osobistą, jak i te nadmiernie o nią dbające. Zbyt intensywne stosowanie drażniących detergentów może naruszyć ciągłość skóry, doprowadzając do jej uszkodzenia, co ułatwia wniknięcie drobnoustrojów i rozwój infekcji.
Najczęściej grzybice występują u osób:
-
- • w pewnych grupach zawodowych – u górników, hutników i rolników ze względu na pracę w specyficznych warunkach często pojawia się grzybica stóp i paznokci; ,,stopa atlety” to cecha charakterystyczna sportowców z uwagi na pocenie się stóp wskutek wykonywanych ćwiczeń oraz noszenia nieprzewiewnego obuwia;
- • u osób z obniżoną odpornością – chorych na AIDS, pacjentów po przeszczepie narządów, chorych na nowotwory;
- • u osób chorujących na cukrzycę i inne zaburzenia hormonalne, tj. niedoczynność tarczycy;
- • u osób stosujących antybiotykoterapię, kortykosteroidy, leki psychotropowe.
GRZYBICY MOŻESZ ZAPOBIEC!
Leczenie grzybicy jest procesem trudnym i długotrwałym, a po wyleczeniu infekcji często dochodzi do jej nawrotu. Z tego względu najlepiej nie dopuścić do zakażenia. Stosując podstawowe zasady profilaktyki, możemy go uniknąć. Pamiętajmy o noszeniu wyłącznie własnego, nie za ciasnego, przewiewnego obuwia, zwłaszcza w okresie letnim. Na basen i do sauny zabierajmy zawsze klapki i ręcznik, nie chodźmy boso! Dokładnie osuszajmy nasze ciało, szczególnie przestrzenie międzypalcowe stóp. Przy pracach ogrodowych wkładajmy rękawice ochronne. Nie dotykajmy bezdomnych zwierząt. Unikajmy palenia papierosów i picia alkoholu. Zrezygnujmy z cukrów prostych, które stanowią doskonałą pożywkę dla wzrostu grzybów. Zamiast tego wzbogaćmy naszą dietę w zdrowe warzywa oraz naturalne probiotyki (kefiry, kiszonki), które korzystnie wpływają na mikroflorę jelitową, zwłaszcza po antybiotykoterapii. Dbajmy o higieniczny tryb życia.
DLACZEGO WARTO WYBRAĆ TEST GENETYCZNY DO DIAGNOZOWANIA GRZYBICY
Diagnostyka infekcji grzybiczych jest istotnym elementem poprzedzającym wdrożenie odpowiedniego leczenia. W celu wykrycia grzybicy najczęściej stosuje się klasyczne metody diagnostyczne, czyli badanie bezpośrednie (badanie mikroskopowe) oraz hodowlę. Niekiedy okazuje się to zawodne z uwagi na utrudnioną identyfikację określonego gatunku grzyba. Ponadto, w przypadku hodowli, jest to proces długotrwały, trwający nawet do 6 tygodni. Czasami infekcja grzybicza rozprzestrzenia się na tyle szybko, że istotne jest wykonanie diagnostyki w możliwie najkrótszym czasie.
Z pomocą przychodzą szybkie testy oparte na metodach biologii molekularnej. Test EUROArray Dermatomykozy oferuje najbardziej obszerny panel, wykrywający aż 56 gatunków grzybów z grupy dermatofitów, drożdżaków i pleśni. Umożliwia on szczegółowe określenie gatunku 23 dermatofitów, 3 grzybów drożdżopodobnych i 3 grzybów pleśniowych oraz ustalenie źródła infekcji. Jego główną zaletą jest znaczna oszczędność czasu potrzebnego do przeprowadzenia procedury w laboratorium, dzięki czemu wynik badania otrzymujemy już po paru dniach. Ten wysokoczuły test wykrywa nawet znikomą ilość materiału genetycznego patogenu, pozwalając na jego precyzyjną identyfikację, bez względu na zapoczątkowaną terapię przeciwgrzybiczą.
Dokładne wykrycie patogenów jest kluczowe dla rozpoczęcia skutecznego leczenia.
Diagnostykę genetyczną zaleca się także pacjentom po przebytym leczeniu, w celu oceny, czy infekcja została całkowicie zwalczona.
Badanie genetyczne w kierunku grzybicy wykonasz w profesjonalnym laboratorium genetycznym EUROIMMUN DNA: https://www.euroimmundna.pl/grzybica/.
Piśmiennictwo:
- https://euroimmun.pl/blog/grzybice-plaga-naszych-czasow/
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.12.
- https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/73239,grzybice-skory
- Trzmiel D., Lis-Święty A., Bergler-Czop B. Klinika zakażeń grzybiczych skóry i jej przydatków w praktyce lekarza rodzinnego – problem ciągle aktualny. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2011; 17(4): 212–217.
- https://www.cdc.gov/fungal/about-fungal-diseases.html
- https://www.biomerieux.pl/sites/subsidiary_pl/files/zakazenia_drozdzakami_20051.pdf
- http://www.czytelniamedyczna.pl/547,profilaktyka-i-leczenie-grzybic.html